کانون مدافعان حقوق بشر در ادامه گزارش‌های ماهانه خود به بررسی‌ وضعیت حقوق بشر در ایران در اردیبهشت ماه 1397 پرداخت.
کانون مدافعان حقوق بشر که ریاست آن‌ بر عهده شیرین عبادی است در گزارش خود با اشاره به مبارزه بدون خشونت اعلام کرد که صاحبان قدرت با حیله‌های مختلف با ملتهب کردن فضای مبارزاتی به سرکوب معترضان می‌پردازند.
این سازمان مردم‌نهاد در گزارش خود، به‌عنوان نمونه به نحوه برخورد با اعتراض دراویش گنابادی در خیابان پاسداران تهران اشاره و اعلام کرده است: «ورود بسیجیان به تظاهرات مسالمت‌آمیز، با نیت به آشوب کشاندن و ایجاد التهاب بود که در نتیجه آن دست نیروهای امنیتی و قضایی برای دستگیری گسترده و صدور احکام غیرعادلانه باز شد.»
کانون مدافعان حقوق بشر با اشاره به وضعیت دراویشی که در حال حاضر در بازداشت به‌سر می‌برند و همچنین آنانی که با تکمیل کیفرخواست به دادگاه اعزام شده‌اند، چنین رفتارهایی را بخشی از مظالمی دانست که نسبت به مسالمت‌آمیزترین گروه‎ مدنی رفته است؛ بنابراین خواستار توقف این روند شده است.
در گزارش کانون مدافعان حقوق بشر که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود، همچنین در سه بخش "حقوق مدنی و سیاسی و فرهنگی"، "حقوق اقتصادی و اجتماعی" و "میراث فرهنگی و محیط زیست" به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته شده است.
به گزارش سایت کانون مدافعان حقوق بشر، متن گزارش ماه اردیبهشت 1397 کانون مدافعان حقوق بشر که در دوم خرداد ماه 1397منتشر شده، به شرح زیر است:

گزارشی مختصر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه اردیبهشت 1397

مقدمه
مبارزه بدون خشونت و مقاومت مدنی کارآمدترین روشی است که حکومت‌های غیر دموکراتیک را وادار می‌کند تا نهایتاً قدرت را به صاحبان اصلی یعنی «شهروندان» واگذار کنند و از این جهت غالبا با خشونت‌های دولتی مواجه می‌شوند.
از این رو می‌بینیم حتی زمانی‌که مردم معترض در نهایت آرامش، اعتراضات برحق خود را بیان می‌کنند صاحبان قدرت با حیله‌های مختلف، مبادرت به آتش‌افروزی کرده تا با ملتهب ساختن فضای مبارزاتی، به سرکوب شدید معترضان بپردازند. نمونه چنین رفتاری را می‌توان در برخورد با گروه «دراویش گنابادی» مشاهده کرد. هنگامی که در آخرین روزهای بهمن ماه 1396 آنان با روشی کاملاً مسالمت‌آمیز در قبال حصر غیرقانونی رهبر خود- دکتر نورعلی تابنده- و دستگیری چند تن از همراهان خود اعتراض کردند، بخش انحصارطلب حکومت با وارد کردن تعدادی از افراد بسیجی به خیابان، به ایجاد درگیری پرداختند که نتیجه آن کشته و زخمی شدن چند بسیجی و چند تن از معترضان بود.
ورود بسیجیان به تظاهرات مسالمت‌آمیز، با نیت به آشوب کشاندن و ایجاد التهاب بود که در نتیجه آن دست نیروهای امنیتی و قضایی برای دستگیری گسترده و صدور احکام غیرعادلانه باز شد تا حدی که دادستان تهران در تاریخ 29 فروردین ماه از صدور 350 کیفرخواست برای دراویش بازداشتی خیابان پاسداران خبر داد. این در حالی است که هنوز تعدادی از دستگیر شدگان تحت بازجویی بوده و برای آنان کیفرخواست صادر نشده است.
طبق اطلاعات واصله از خانواده‌های دستگیر شدگان، آنان در شرایط بسیار بدی نگهداری می‌شوند و حق انتخاب وکیل مورد اعتماد خود را ندارند، و مخصوصاً زنانی که دستگیر شده‌اند در زندان قرچک هستند که فاقد امکانات اولیه است. دو تن از این زنان به شدت بیمار و نیازمند درمان هستند.
آنچه که گفته شد بخشی از مظالمی است که نسبت به مسالمت‌آمیزترین گروه‎ مدنی رفته است که باید متوقف شود. متأسفانه آنکه رفتارهای مشابه دیگری نیز با سایر معترضان مدنی مشاهده می‌شود که نتیجه غیرقابل انکار آن، افزایش نارضایتی و فاصله بیشتر مردم با حکومت جمهوری اسلامی ایران است. ادامه این وضعیت به مصلحت نبوده و می‌تواند پیامدهای ناگواری را تحمیل کند.
در ادامه گزارش ماه اردیبهشت 1397 همچنین خلاصه‌ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در اردیبهشت ماه ۱۳۹7 در پی می‌آید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایت‌ها و رسانه‌های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می‌شود.

وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه اردیبهشت 1397

بخش اول – حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی

الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
1) در این ماه بیش از 34 نفر بازداشت شدند که بازداشت‌شدگان عبارتند از: محمد تقی فلاحی، رسول بداقی، رحمان عابدینی، عالیه اقدام‌دوست، اسماعیل گرامی، حسین غلامی، محمد حبیبی و جواد زنوزی- 8 فعال صنفی معلمان-، یدالله صمدی، امیر شهابی و آرمین شریفی، عثمان اسماعیلی- 4 فعال کارگری-، شاپرک شجری‌زاده و مریم شریعتمداری - دو شهروند معترض به حجاب اجباری-، میترا جمشیدزاده- شهروند-، مهدی رحمانیان- مدیر مسئول روزنامه شرق-، امیرحسین میراسماعیلی- روزنامه‌نگار-.
از سوی دیگر برخی خبرها از بازداشت کامران ایازی- زندانی سیاسی سابق-، ندا ثابتی، خداداد میری، نوشین افشار، فروغ فرزانه، مهرداد حیرانی و کاویز نوزدهی- 6 شهروند بهایی- و علم عزیزی- دانشجو- حکایت دارد.
دادستانی مرکز خراسان رضوی نیز از بازداشت یک نفر- بدون ذکر نام- در مشهد به‌دلیل آنچه که وابستگی به یکی از «سازمان‌های مخالف نظام» می‌نامید، خبر داد.
تعدادی از مدافعان حقوق معلمان و کارگران نیز در پی برگزاری تجمعات مجزا در مقابل مجلس شورای اسلامی و تعدادی از شهروند اهل شهر کازرون در پی اعتراضات خیابانی بازداشت شدند.
همچنین تعدادی از شهروندان ساکن در غرب ایران در پی اعتصابات و اعتراضات خیابانی بازداشت شدند که اسامی برخی از آنان به شرح زیر است: محسن علیزادە، بهروز عثمانی، رزگار رفاهی و زانیار عثمانی- 4 شهروند اهل بانه-، ابوبکر محمدی- شهروند اهل جوانرود-، رسول ایوبی- شهروند اهل سردشت-، فاروق فیروزی- شهروند اهل سقز- و آکام صالحی- شهروند اهل سنندج-.
لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از مدتی با تودیع وثیقه به‌صورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.
از سوی دیگر عباس عدالت- استاد دانشگاهی در لندن در اواخر فروردین ماه بازداشت شد. ارس امیری- دانشجوی ایرانی دانشگاهی در انگلستان نیز اواخر اسفند ماه 1396 بازداشت شد.
2) مهیار احمدی- شهروند اهل سنندج- برای گذراندن حکم سه ماه حبس، فؤاد کیخسروی- شهروند اهل سقز- برای گذراندن حکم 6 ماه حبس، فرزاد صحرایی- شهروند اهل قم- برای گذراندن حکم دو سال حبس و ذکریا طاها- شهروند اهل اشنویه- برای گذراندن حکم یک سال حبس بازداشت و به زندان منتقل شد.
3) نعمت‌الله بنگاله و نازنین بنگاله- دو شهروند بهایی- هر یک به 5 سال زندان، علیرضا سپاهی لائین- نویسنده و روزنامه نگار خراسانی- به ۷۴ ضربه شلاق تعزیری، سید طبیب تقی‌زاده- روزنامه نگار- به 2 سال زندان که برای 4 سال تعلیق شده است، سعید علی بیگی- فعال سیاسی- به ۵ سال و نیم حبس و دو سال ممنوعیت از هرگونه فعالیت سیاسی، عطا رحمان‌زاده- شهروند اهل سقز- به یک سال حبس تعزیری، نادر مجیدیان و شهرام مجیدیان- دو شهروند اهل سقز- هر یک به ۶ ماه حبس تعزیری، علی عبادی- شهروند اهل قم- به۱۰ سال حبس که 5 سال اجرایی است، حسن بدیعی- شهروند اهل قم- به ۲ سال حبس و علی نوری- فعال مدنی و زندانی سیاسی سابق- به ۷ سال و نیم حبس تعزیری محکوم شدند.
همچنین محمدعلی (پیروز) منصوری- که اینک دوران محکومیت خود را در زندان می‌گذراند- در پرونده‌ای دیگر به 5 سال حبس تعزیری و سعید شیرزاد- که اینک دوران محکومیت خود را در زندان می‌گذراند- در پرونده‌ای دیگر به شش ماه حبس محکوم شدند.
دادستان تهران نیز از صدور حکم محکومیت شانزده زن به اتهام آنچه که «عضویت در گروه داعش» می‌نامید، و تعدادی از دراویش گنابادی خبر داد.
از سوی دیگر دادگاه تجدید نظر حکم پنج سال حبس تعلیقی سامان کریمی- فعال مدنی- را تأیید کرد.
دادگستری ایلام نیز از تأیید حکم 5 سال حبس که سه سال آن تعلیقی است در دادگاه تجدید نظر برای یک شهروند به اتهام آنچه که «توهین به مقدسات» می‌نامید، خبر داد.
4) مقام‌های مسئول از سفر مولوی عبدالحمید به سایر استانه‌های ایران به جز تهران جلوگیری کردند.
5) عبدالغفار نقشبندی- فعال مذهبی اهل سنت- به نهادهای امنیتی احضار و بازجویی شد. همچنین خانه پدری انیسا مطهر- شهروند بهایی- توسط مقام‌های مسئول بازرسی و برخی از لوازم شخصی اهل خانه ضبط شد.

ب- وضعیت حقوق فرهنگی
1) هیأت منصفه دادگاه مطبوعات، مدیران مسئول روزنامه‌های ایران، اعتماد، آرمان و قانون را مجرم شناخت.
2) نشریه دانشجویی «بامداد» با حکم هیئت ناظر بر نشریات دانشگاه علوم پزشکی همدان برای مدت شش ماه توقیف شد.
3) مقام‌های مسئول از اجرای کنسرت افسانه و نازلی جهانگیری- دو خواننده زن ایل قشقایی- در ممانعت به‌عمل آوردند.
4) مقام‌های مسئول از برگزاری نماز جمعه در نمازخانه اهل سنت کرمان جلوگیری کردند.
5) مقام‌های مسئول از ادامه تحصیل آرش رضویان و کیانا ثنایی- دو شهروند بهایی- در دانشگاه جلوگیری کردند.
6) صفحه اینستاگرام شماری از مربیان شناخته شده رقص در ایران، با حکم قضایی مسدود شد.
7) بازپرس شعبه دوم دادسرای فرهنگ و رسانه تهران، دستور مسدودسازی پیام‌رسان تلگرام را صادر کرد.

پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
1) در این ماه حداقل 9 نفر اعدام شدند. اسامی اعدام شدگان که نام کامل آنان مشخص نشده است ولی مقام های قضایی یا رسانه‌های وابسته به دولت ایران یا سایت‌های خبری اعدام آنها را تأیید کرده‌اند، به شرح زیر است:
مقام‌های قضایی از اجرای حکم‌های اعدام یک نفر در تهران و یک نفر در ساوه به اتهام تجاوز به عنف خبر دادند. رسانه‌های وابسته به حکومت ایران نیز از اجرای حکم اعدام دو نفر در ملاء عام در مشهد به اتهام تجاوز به عنف خبر دادند.
از سوی دیگر مقام‌های قضایی از اجرای حکم‌های اعدام یک نفر در ملاء عام در بندرعباس، دو نفر در گرگان به اتهام قتل عمد خبر دادند. همچنین مقام قضایی از اجرای حکم اعدام یک نفر در اردبیل به اتهام سرقت مسلحانه و قتل خبر داد.
رسانه‌های خبری در ایران از اجرای حکم اعدام یک نفر در بابل به اتهام قتل عمد خبر دادند.
از سوی دیگر برخی سایت‌های خبری غیررسمی از اجرای احکام اعدام در زندان‌های ارومیه، زاهدان، کرج، اسلام‌آباد غرب، اصفهان، بندرعباس و ایلام خبر داده‌اند؛ خبری که از سوی مقام‌های قضایی یا رسانه‌های وابسته به حکومت ایران تأیید یا رد نشده است.
2) رسانه‌های خبری در ایران از صدور حکم‌های اعدام برای 7 نفر در استان تهران به اتهام قتل عمد، یک نفر در مشهد به اتهام قتل عمد، یک نفر در مشهد به اتهام رابطه جنسی خارج از ازدواج، یک نفر در تهران به اتهام آزار و اذیت یک زن خبر دادند.
همچنین رئیس دادگاه انقلاب اسلامی تهران از صدور حکم‌های اعدام برای 8 نفر به اتهام آنچه که عضویت در گروه داعش می‌نامید، خبر داد.
همچنین حکم‌های‌ اعدام یک نفر در کرمان به اتهام قتل عمد و دو نفر در استان تهران به اتهام قتل عمد در دیوانعالی کشور تأیید شده است.
رئیس کل دادگستری استان تهران نیز از تأیید حکم اعدام محمد ثلاث- درویش گنابادی- به اتهام قتل عمد خبر داد.
3) رسانه‌های خبری در ایران از صدور حکم‌ شلاق برای یک نفر در استان تهران به اتهام رابطه خارج از ازدواج خبر دادند.
همچنین حکم شلاق یک نفر در استان تهران به اتهام تعرض در دیوانعالی کشور تأیید شد.
4) وضعیت برخی زندانیان همچنان ناگوار گزارش می‌شود، به‌گونه‌ای که تعدادی از آنان مانند زهرا زارع، علیرضا توکلی، محمد مهاجر و احمدرضا جلالی بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آنها اقدامی جدی صورت نگرفته است.
5) اسماعیل عبدی، روح الله مردانی، آرش صادقی، چنگیز قدم خیری و جمیل جمال در اعتراض به آنچه که وضعیت نامطلوب زندانیان و نقض حقوق قانونی‌اشان می‌دانند، دست به اعتصاب غذا زدند.
6) هادی صالحی به زندان سنندج، فائز چوپانی به زندان بانه منتقل شدند. لازم به توضیح است که این انتقال‌‌‌ بدون ذکر علت مشخص و خلاف آیین نامه امور داخلی زندان‌ها صورت گرفته است.
7) مقام‌های مسئول از ادامه اجرای طرح اتوبوس ایدز به دلیل آنچه که ترویج بی‌بندوباری می‌نامیدند، جلوگیری کردند.
8) رسانه‌های خبری در ایران از بازداشت بیست نفر در فریدون‌کنار و ده نفر در رشت در پی شرکت در یک مهمانی خبر دادند.
9) رسانه‌های خبری در ایران از بازداشت 7 زن که قصد داشتند برای تماشای بازی فوتبال به ورزشگاه‌ها بروند، خبر دادند.
10) موهای یک دانش‌آموز دختر در آبادان به‌خاطر بدحجابی توسط یکی از مسئولان دبستان بریده شد.

بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
وضعیت اقتصادی و اجتماعی در ایران همچنان نامناسب گزارش می شود؛ به‌عنوان مثال، خبرها از نامناسب بودن وضعیت شغلی و حقوقی کارگران شرکت خدمات مهندسی خط و ابنیه فنی منطقه آذربایجان شرقی، کارخانه تعطیل شده اشکان‌چینی، کارخانه اسوه ایران، کارخانه «سامان کاشی»، شرکت حمل ونقل خلیج فارس، شهرداری صفادشت، شرکت صنایع کاغذسازی نوظهور، کارخانه تعطیل شده «سدید ریخته‌گر»، کارخانه «صدر فولاد»، فولاد قزوین، ایستگاه راه‌آهن زواره، تراورس، شرکت هپکو، شهرداری اصفهان، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی علوم پزشکی گیلان و کشتی‌های لایروبی شرکت نگین‌سبز خاورمیانه، جمعی از نیروی کار شاغل در شرکت‌های تعاونی سهام عدالت، جمعی از راننده‌های اخراج شده «شرکت حمل و نقل آبادان»، رانندگان فاز 12 پارس جنوبی، بازنشسته‌های پتروشیمی آبادان، بازنشستگان معدن زغال‌سنگ البرز غربی و کارکنان تعدیل شده مرکز بهداشتی- درمانیِ شرق اهواز حکایت دارند.
1) پرداخت‌های حقوق و مزایای جمعی از کارگران خدماتی و پسماند شهرداری آبادان برای مدت 5 ماه، کارگران کارخانه «فیلتر البرز» برای مدت 2 ماه، حدود ۲۰۰ کارگر کارخانه خودروسازی «اکیا خودرو» برای مدت 4 ماه، کارگران شهرداری سی‌سخت برای مدت 4 ماه، حدود ۱۵۰۰ کارگر کارخانه‌های نورد لوله صفا و پروفیل ساوه برای مدت ۵ ماه، 120 کارگر اتوبوسرانی شهر آبادان برای مدت 3 ماه، حدود ۶۰۰ کارگر شرکت جنگل شفارود برای مدت 5 ماه، کارگران کارخانه «ایران چوکا» برای مدت 3 ماه، کارگران کارخانه منسوج «کیان کُرد» برای مدت 6 ماه، کارگران کارخانه ریسندگی و بافندگی پاکان برای مدت 3 ماه، کارگران کارخانه «سیستم‌های صنعتی»برای مدت 10 ماه، حدود ۱۷۰ کارگر شهرداری «هویزه» برای مدت ۲ ماه و کارگران کارخانه «سیمان سفید بنوید نائین» برای مدت 3 ماه تا زمان تهیه این گزارش به‌تعویق افتاده است.
2) تعداد زیادی از کارگران کارخانه گروه صنعتی انتخاب، صد کارگر واگن‌سازی کوثر شهرضا، حدود ۱۰۰ کارگر فولاد قزوین و یک کارگر«قرق‌بان» جنگل‌های ساری از محل‌های کار خود تعدیل شدند.
همچنین 55 کارگر کارخانه «روغن نباتی غنچه»، 90 کارگر کارخانه سولفات پتاسیم ایوان و دویست کارگر کارخانه شیر وارنا با تعطیلی این واحدها، بیکار شدند.

بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
اخبار منتشر شده از محیط زیست در اردیبهشت ماه، همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد، به‌گونه‌ای که در برخی روزهای اردیبهشت ماه، میزان آلودگی هوای گچساران، هفت برابر حد مجاز رسید.
همچنین ده نفر بر اثر انفجار 8 قبضه مین در سقز، شوش، بانه، پیرانشهر، سنندج، سرپل ذهاب و قصرشیرین مجروح شدند.

خاتمه
کانون مدافعان حقوق بشر در پایان گزارش ماه اردیبهشت اعلام می‌کند در شرایط کنونی که جو بین‌المللی علیه ایران است، برخورد خشن با شهروندان جز وخیم‌تر کردن شرایط، نتیجه دیگری ندارد. بنابراین حکومت باید با هر شیوه ممکن در مقام دلجویی از مردم برآید.

شیرین عبادی
رییس کانون مدافعان حقوق بشر
دوم خرداد ماه 1397

توضیح: علاقه مندان می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشر در خصوص این گزارش به سایت‌ها و خبرگزاری‌های زیر مراجعه کنند: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، خبرگزاری رسمی ایران (ایرنا)، خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر، خبرگزاری میزان و باشگاه خبرنگاران جوان و سایت‌های کانون مدافعان حقوق بشر، مرکز حامیان حقوق بشر، الف، بازتاب، هرانا، کلمه، محبت نیوز، سنی آنلاین، کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران، ملی- مذهبی، رادیو زمانه، رادیو فردا و بی بی سی.