بنا به گزارش کانون مدافعان حقوق بشر و به نقل از رادیو زمانه، پارلمان اروپا پنجشنبه ۲۴ اکتبر/ ۲ آبان جایزه سالانه حقوق بشری ساخاروف را به ایلهام توختی، اقتصاددان اویغور چینی که به حبس ابد محکوم شده است، اهدا کرد.



این جایزه به‌پاس تلاش‌های ایلهام توختی برای دفاع از اقلیت چینی اویغور به او اهدا شد. پارلمان اروپا همچنین از چین خواست این اقتصاددان را فوراً از زندان آزاد کند.



ایلهام توختی پیش از بازداشت استاد اقتصاد دانشگاه پکن بود و به‌رغم شهرتش به‌عنوان یکی از منتقدان میانه‌رو و مخالف جدایی‌طلبی، در سال ۲۰۱۴ به جرم نفرت‌پراکنی قومی ، دفاع از خشونت و تحریک به ترور از طریق پرداختن به مسائل مسلمانان اویغور در کلاس‌های درس و یک وب سایت، به حبس ابد محکوم شد.



پارلمان اروپا توختی را «صدای اعتدال و آشتی» خواند و از کارزار او برای احقاق حقوق اقلیت اویغور و پیاده‌سازی قوانین منطقه‌ای در چین تجلیل کرد. گنگ شانگ، سخنگوی وزارت خارجه چین پیشتر به معرفی توختی به عنوان یکی از نامزدهای جایزه ساخاروف واکنش تندی نشان داده و گفته بود:



«فردی که در مورد او صحبت کردید، یک تجزیه‌طلب حامی تروریسم افراط‌گراست و دستگاه قضایی چین وی را به دلیل فعالیت‌های جدایی‌طلبانه به حبس ابد محکوم کرده است.»



بیش‌ از یک میلیون نفر اقلیت عمدتا مسلمان اویغور در استان سین‌کیانگ در شمال غرب چین زندگی می‌کنند. اقلیت اویغور تحت فشار و تبعیض گسترده دولتی قرار دارند و در شرایط اردوگاه‌ و زیرنظارت شدید نگهداری می‌شوند.



علاوه بر توختی، پنج کنشگر کنیایی که اپلیکیشنی را برای قربانیان ناقص‌سازی جنسی اندام زنانه طراحی کرده‌اند، یک فعال حقوق اقلیت‌های جنسی در برزیل و یک کنشگر بومی محیط زیست برزیلی از دیگر نامزدان جایزه ساخاروف سال ۲۰۱۹ بودند.



جایزه ۵۰ هزار یورویی ساخاروف به افتخار آندری ساخاروف دانشمند و از مخالفان شوروی سابق در دسامبر سال ۱۹۸۸ توسط پارلمان اروپا بنیان نهاده شد و از سال ۱۹۸۸ تاکنون هر سال به یک یا چند فعال حقوق بشر و آزادی اندیشه اهدا می‌شود. از جمله برندگان این جایزه نسرین ستوده، وکیل زندانی و جعفر پناهی، فیلم‌ساز ایرانی هستند.